Dolnośląskie zamki i pałace 2011
Nadchodzi koniec roku. To czas ocen i podsumowań wydarzeń z którymi mieliśmy w tym okresie do czynienia. Spróbujmy ocenić czy był to dobry rok dla dolnośląskich zabytków, w szczególności zamków i pałaców. Wiele z nich zmieniło właściciela, niektóre zostały zabezpieczone, zdecydowana większość niszczeje w dalszym ciągu. Poniżej zestawienie wybranych obiektów, dla których 2011 przyniósł zmiany:
Bożków - zdewastowany przez zaniedbania poprzednich właścicieli pałac został kupiony pod koniec 2010 roku przez firmę budowlaną z Sobótki. Zapowiadano otwarcie restauracji w 2011 roku jednak nic z tych planów nie wyszło. Ciężko powiedzieć czy coś się w pałacu zmieniło, ale brak alarmujących wiadomości w odchodzącym roku jest już sukcesem.
Brzezinka - zniszczony pałac zmienił właściciela, którym jest firma developerska z Wrocławia. Zapowiadana jest odbudowa tego cennego obiektu, a w tym roku miał być zabezpieczony. Na razie nic z tego nie wyszło, a jego przyszłość jest w dalszym ciągu niepewna.
Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej została 20 września 2011 roku wpisana na listę pomników historii. Pałace i parki objęte ochroną to: Bukowiec, pałac w Kowarach-Ciszycy, pałac Wojanów, pałac w Wojanowie-Bobrowie, pałac Paulinum w Jeleniej Górze, pałac w Cieplicach, Pałac Dębowy i zamek w Karpnikach, pałac w Łomnicy, pałac w Mysłakowicach, pałac w Staniszowie Górnym. Prawie wszystkie wymienione obiekty są w wyśmienitym stanie lub w remoncie. Wpisanie ich na listę pomników historii poza dodatkowymi pieniędzmi z budżetu państwa raczej nie zmieni nic ponieważ są to obiekty prywatne i komercyjne. Zaniedbane obiekty wchodzące historycznie w skład Doliny Pałaców zostały pominięte, chociaż tam powinny być skierowane dotacje.
Ponadto trwa rewaloryzacja zabytkowego parku w Bukowcu. Zrekonstruowano skrzydła herbaciarni oraz odbudowano wieżę widokową.
Chróstnik - trwa odbudowa pałacu przez miejscowego biznesmena. Na razie nie wiadomo jaką funkcję będzie pełnił zabytek po odbudowie i kiedy zostanie ona ukończona. Tempo robót pozwala spojrzeć z nadzieją na to miejsce.
Ciechanowice - trwa remont miejscowego dworu. Prace są w zasadzie na ukończeniu.
Galowice - w zabytkowym spichlerzu przy pałacu zostało otwarte Muzeum powozów, zaprzęgów i wsi śląskiej. To wyjątkowe przedsięwzięcie prywatne przeszło, niesłusznie, bez większego rozgłosu.
Gaworzyce - na ukończeniu jest remont pałacu sfinansowany z pieniędzy unijnych. W pięknie wyremontowanym obiekcie powstanie dom kultury. To chyba jeden z niewielu pozytywnych przykładów działania lokalnych samorządów na rzecz ratowania zabytków w kraju.
Giebułtów - barokowy pałac zmienił właściciela jednak jego stan jest agonalny i dotychczas nie został nawet zabezpieczony.
Gola Dzierżoniowska - w dalszym ciągu trwa remont dworu. Zrekonstruowane są renesansowe szczyty oraz dach.
Grębocice - dwór został zabezpieczony i ogrodzony siatką. Zadbano o jego otoczenie. Wciąż jest jednak kompletną ruiną i tylko zachowany częściowo portal świadczy o jego dawnej świetności.
Jedlinka - pałac jest w dalszym ciągu remontowany, a jego oferta turystyczna dynamicznie rozwijana. Na terenie folwarku powstał hotel.
Kamieniec Ząbkowicki - zmarł dotychczasowy dzierżawca pałacu. Przyszłość zabytku w dalszym ciągu jest nieznana. W tym czasie miejscowi gimnazjaliści zniszczyli schody i balustrady przed frontem pałacu.
Karpniki - trwa remont zamku. W przyszłości ma w nim powstać hotel i SPA. Dotychczas zadbano o jego otoczenie, park, stawy, trwają prace we wnętrzach i przy elewacjach.
Kluczowa - po zawaleniu się dachu i fragmentu elewacji właściciel zamku rozpoczął prace remontowe. Odbudowano zniszczone mury, zadaszono pałac oraz sąsiadującą z nim oficynę. Na tym prace się zakończyły.
Komarno - na terenie pałacu zostały odkryte polichromie.
Kopice - po szumnych zapowiedziach odbudowy pozostały już tylko wspomnienia. Zrujnowany pałac jest jednak zabezpieczony i chroniony.
Krotoszyce - wprawdzie kompleks hotelowy na terenie odbudowanego pałacu ruszył już w 2010 roku, ale w 2011 roku zostały ukończone wszystkie prace.
Lipa - zmienił się właściciel zamku. Dotychczas nie przeprowadzono na jego terenie żadnych prac.
Lubiechowa - nie udało się sprzedać miejscowego pałacu. Sąsiedni dwór popada w coraz większą ruinę.
Luboradz - trwają prace remontowe na terenie kompleksu pałacowego.
Maciejowiec - również w dworze w Maciejowcu prowadzone są prace rekonstrukcyjne, jednak ich tempo i skala nie jest taka, jakby można było tego oczekiwać. W dalszym ciągu było dewastowane mauzoleum na terenie parku pałacowego.
Moszna - wyremontowana została brama w kompleksie pałacowym, który przeznaczony został na hotel. Szpital, który dotychczas mieścił się w jego murach ma przenieść się do specjalnie wybudowanego w tym celu pawilonu.
Niemojów - dwór sołtysi wystawiony został na sprzedaż. Brak informacji czy znalazł się chętny i jaka będzie jego przyszłość.
Roztocznik - w dalszym ciągu nie ma chętnych na kupno malowniczo położonego pałacu.
Niwnice - z miejscowego Dworu Dębowego wykwaterowano wszystkich lokatorów, a obiekt otoczono siatką. Nieznana jest jego przyszłość.
Proszówka - zamek Gryf został wystawiony na sprzedaż za 2 miliony złotych. Cena i perspektywy zagospodarowania ruin nie wróżą powodzenia zagospodarowania zamku w najbliższym czasie. Odbudowany został pałac poniżej wzgórza zamkowego.
Pyszczyn - z imponującego pałacu wykwaterowano ostatnich lokatorów i obiekt wystawiono na sprzedaż. Brak informacji czy zmienił właściciela.
Płonina - zamek i pałac Niesytno zmieniły właściciela, który rozpoczął na jego terenie prace archeologiczne i zabezpieczające. Zapowiadana jest odbudowa kompleksu.
Radomierzyce - ruszyły dalsze prace remontowe na terenie pałacu.
Samotwór - pod koniec 2010 roku zakończony został remont pięknego klasycystycznego pałacu. Obecnie mieści się w nim restauracja i hotel.
Ścinawka Górna - z zabudowań folwarcznych wykwaterowano dotychczasowych lokatorów i zapowiedziano prace zabezpieczające oraz odbudowę kompleksu dworskiego. Właścicielem jest fundacja księcia Walii - Karola.
Skała - według zapowiedzi do końca roku pałac ma mieć nowego właściciela, który zapowiada odbudowę.
Szklary Górne - trwa remont pałacu.
Trzebina - z funduszy unijnych odbudowano spichlerz, zwieńczony renesansową attyką mur oraz zabezpieczono ruiny dworu.
Tułowice - trwa remont pałacu.
Tyńczyk Legnicki - pałac został wystawiony na sprzedaż. Brak informacji czy znalazł nabywcę.
Warmątowice Sienkiewiczowskie - ukończono remont elewacji pałacu.
Warta Bolesławiecka - trwa odbudowa renesansowego dworu.
Żagań - trwa remont pałacu.
Żmigród - przeprowadzona została renowacja jednej ze ścian pałacu, wieży mieszkalnej, uporządkowano ruiny oraz park pałacowy. Zapowiadane są dalsze prace.
Łąka Prudnicka - niszczeje miejscowy pałac. Właściciel został ukarany grzywną.
Zamek Chojnik - trwają drobne prace remontowe.
Gorzanów - pałac zmienił właściciela. Szumne zapowiedzi odbudowy i przywrócenia do życia zabytku skończyły się wystawieniem go na sprzedaż. W dalszym ciągu niszczeje.
Grodziec - przez cały rok trwały drobne prace remontowe.
Głogówek - zamek miał być wyremontowany, zapowiadano ogromne inwestycje i skończyło się jak zwykle. Przepychanki sądowe i personalne trwają, a zamek w szybkim tempie niszczeje.
Kamienna Góra - na początku roku miejscowi radni zamierzali wystąpić o wykreślenie zamku Grodztwo z rejestru zabytków, ponieważ uznali że ruiny zagrażają bezpieczeństwu i należy je rozebrać. Później wycofali się z tego kuriozalnego pomysłu, ale zamek w dalszym ciągu niszczeje.
Zamek Książ - przez cały rok trwały prace remontowe na terenie kompleksu zamkowego.
Legnica - stopniowo remontowany jest miejscowy zamek.
Nysa - trwają przepychanki na linii konserwator zabytków, Urząd Miasta, a właściciel i dzierżawca. Szumne plany zagospodarowania dworu biskupiego zweryfikowało życie. Zabytek w dalszym ciągu niszczeje.
Piotrowice Świdnickie - przeprowadzono prace remontowe na terenie dworu.
Wilków Wielki - renesansowy dwór został wystawiony na sprzedaż.
Jaszkowa Górna - dwór został wystawiony na sprzedaż
Aż tyle i tylko tyle. To te najbardziej spektakularne osiągnięcia i porażki. Na tle innych lat, 2011 nie był ani gorszy, ani lepszy. Może wrażenie robiły zmiany własnościowe, pojawiły się szumne zapowiedzi spektakularnych inwestycji. Miało być pięknie, ale zostało w zasadzie po staremu. W kilku miejscach pojawiły się uzasadnione nadzieje na lepsze jutro, w kilku innych udało się przeprowadzić kosztowne i efektowne renowacje ale trzeba pamiętać, że te kilkanaście obiektów to zaledwie kropla wśród kilkuset innych, które zazwyczaj niszczeją lub są kompletnymi ruinami. Być może 2012 przyniesie lepsze wiadomości.
Bożków - zdewastowany przez zaniedbania poprzednich właścicieli pałac został kupiony pod koniec 2010 roku przez firmę budowlaną z Sobótki. Zapowiadano otwarcie restauracji w 2011 roku jednak nic z tych planów nie wyszło. Ciężko powiedzieć czy coś się w pałacu zmieniło, ale brak alarmujących wiadomości w odchodzącym roku jest już sukcesem.
Brzezinka - zniszczony pałac zmienił właściciela, którym jest firma developerska z Wrocławia. Zapowiadana jest odbudowa tego cennego obiektu, a w tym roku miał być zabezpieczony. Na razie nic z tego nie wyszło, a jego przyszłość jest w dalszym ciągu niepewna.
Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej została 20 września 2011 roku wpisana na listę pomników historii. Pałace i parki objęte ochroną to: Bukowiec, pałac w Kowarach-Ciszycy, pałac Wojanów, pałac w Wojanowie-Bobrowie, pałac Paulinum w Jeleniej Górze, pałac w Cieplicach, Pałac Dębowy i zamek w Karpnikach, pałac w Łomnicy, pałac w Mysłakowicach, pałac w Staniszowie Górnym. Prawie wszystkie wymienione obiekty są w wyśmienitym stanie lub w remoncie. Wpisanie ich na listę pomników historii poza dodatkowymi pieniędzmi z budżetu państwa raczej nie zmieni nic ponieważ są to obiekty prywatne i komercyjne. Zaniedbane obiekty wchodzące historycznie w skład Doliny Pałaców zostały pominięte, chociaż tam powinny być skierowane dotacje.
Ponadto trwa rewaloryzacja zabytkowego parku w Bukowcu. Zrekonstruowano skrzydła herbaciarni oraz odbudowano wieżę widokową.
Chróstnik - trwa odbudowa pałacu przez miejscowego biznesmena. Na razie nie wiadomo jaką funkcję będzie pełnił zabytek po odbudowie i kiedy zostanie ona ukończona. Tempo robót pozwala spojrzeć z nadzieją na to miejsce.
Ciechanowice - trwa remont miejscowego dworu. Prace są w zasadzie na ukończeniu.
Galowice - w zabytkowym spichlerzu przy pałacu zostało otwarte Muzeum powozów, zaprzęgów i wsi śląskiej. To wyjątkowe przedsięwzięcie prywatne przeszło, niesłusznie, bez większego rozgłosu.
Gaworzyce - na ukończeniu jest remont pałacu sfinansowany z pieniędzy unijnych. W pięknie wyremontowanym obiekcie powstanie dom kultury. To chyba jeden z niewielu pozytywnych przykładów działania lokalnych samorządów na rzecz ratowania zabytków w kraju.
Giebułtów - barokowy pałac zmienił właściciela jednak jego stan jest agonalny i dotychczas nie został nawet zabezpieczony.
Gola Dzierżoniowska - w dalszym ciągu trwa remont dworu. Zrekonstruowane są renesansowe szczyty oraz dach.
Grębocice - dwór został zabezpieczony i ogrodzony siatką. Zadbano o jego otoczenie. Wciąż jest jednak kompletną ruiną i tylko zachowany częściowo portal świadczy o jego dawnej świetności.
Jedlinka - pałac jest w dalszym ciągu remontowany, a jego oferta turystyczna dynamicznie rozwijana. Na terenie folwarku powstał hotel.
Kamieniec Ząbkowicki - zmarł dotychczasowy dzierżawca pałacu. Przyszłość zabytku w dalszym ciągu jest nieznana. W tym czasie miejscowi gimnazjaliści zniszczyli schody i balustrady przed frontem pałacu.
Karpniki - trwa remont zamku. W przyszłości ma w nim powstać hotel i SPA. Dotychczas zadbano o jego otoczenie, park, stawy, trwają prace we wnętrzach i przy elewacjach.
Kluczowa - po zawaleniu się dachu i fragmentu elewacji właściciel zamku rozpoczął prace remontowe. Odbudowano zniszczone mury, zadaszono pałac oraz sąsiadującą z nim oficynę. Na tym prace się zakończyły.
Komarno - na terenie pałacu zostały odkryte polichromie.
Kopice - po szumnych zapowiedziach odbudowy pozostały już tylko wspomnienia. Zrujnowany pałac jest jednak zabezpieczony i chroniony.
Krotoszyce - wprawdzie kompleks hotelowy na terenie odbudowanego pałacu ruszył już w 2010 roku, ale w 2011 roku zostały ukończone wszystkie prace.
Lipa - zmienił się właściciel zamku. Dotychczas nie przeprowadzono na jego terenie żadnych prac.
Lubiechowa - nie udało się sprzedać miejscowego pałacu. Sąsiedni dwór popada w coraz większą ruinę.
Luboradz - trwają prace remontowe na terenie kompleksu pałacowego.
Maciejowiec - również w dworze w Maciejowcu prowadzone są prace rekonstrukcyjne, jednak ich tempo i skala nie jest taka, jakby można było tego oczekiwać. W dalszym ciągu było dewastowane mauzoleum na terenie parku pałacowego.
Moszna - wyremontowana została brama w kompleksie pałacowym, który przeznaczony został na hotel. Szpital, który dotychczas mieścił się w jego murach ma przenieść się do specjalnie wybudowanego w tym celu pawilonu.
Niemojów - dwór sołtysi wystawiony został na sprzedaż. Brak informacji czy znalazł się chętny i jaka będzie jego przyszłość.
Roztocznik - w dalszym ciągu nie ma chętnych na kupno malowniczo położonego pałacu.
Niwnice - z miejscowego Dworu Dębowego wykwaterowano wszystkich lokatorów, a obiekt otoczono siatką. Nieznana jest jego przyszłość.
Proszówka - zamek Gryf został wystawiony na sprzedaż za 2 miliony złotych. Cena i perspektywy zagospodarowania ruin nie wróżą powodzenia zagospodarowania zamku w najbliższym czasie. Odbudowany został pałac poniżej wzgórza zamkowego.
Pyszczyn - z imponującego pałacu wykwaterowano ostatnich lokatorów i obiekt wystawiono na sprzedaż. Brak informacji czy zmienił właściciela.
Płonina - zamek i pałac Niesytno zmieniły właściciela, który rozpoczął na jego terenie prace archeologiczne i zabezpieczające. Zapowiadana jest odbudowa kompleksu.
Radomierzyce - ruszyły dalsze prace remontowe na terenie pałacu.
Samotwór - pod koniec 2010 roku zakończony został remont pięknego klasycystycznego pałacu. Obecnie mieści się w nim restauracja i hotel.
Ścinawka Górna - z zabudowań folwarcznych wykwaterowano dotychczasowych lokatorów i zapowiedziano prace zabezpieczające oraz odbudowę kompleksu dworskiego. Właścicielem jest fundacja księcia Walii - Karola.
Skała - według zapowiedzi do końca roku pałac ma mieć nowego właściciela, który zapowiada odbudowę.
Szklary Górne - trwa remont pałacu.
Trzebina - z funduszy unijnych odbudowano spichlerz, zwieńczony renesansową attyką mur oraz zabezpieczono ruiny dworu.
Tułowice - trwa remont pałacu.
Tyńczyk Legnicki - pałac został wystawiony na sprzedaż. Brak informacji czy znalazł nabywcę.
Warmątowice Sienkiewiczowskie - ukończono remont elewacji pałacu.
Warta Bolesławiecka - trwa odbudowa renesansowego dworu.
Żagań - trwa remont pałacu.
Żmigród - przeprowadzona została renowacja jednej ze ścian pałacu, wieży mieszkalnej, uporządkowano ruiny oraz park pałacowy. Zapowiadane są dalsze prace.
Łąka Prudnicka - niszczeje miejscowy pałac. Właściciel został ukarany grzywną.
Zamek Chojnik - trwają drobne prace remontowe.
Gorzanów - pałac zmienił właściciela. Szumne zapowiedzi odbudowy i przywrócenia do życia zabytku skończyły się wystawieniem go na sprzedaż. W dalszym ciągu niszczeje.
Grodziec - przez cały rok trwały drobne prace remontowe.
Głogówek - zamek miał być wyremontowany, zapowiadano ogromne inwestycje i skończyło się jak zwykle. Przepychanki sądowe i personalne trwają, a zamek w szybkim tempie niszczeje.
Kamienna Góra - na początku roku miejscowi radni zamierzali wystąpić o wykreślenie zamku Grodztwo z rejestru zabytków, ponieważ uznali że ruiny zagrażają bezpieczeństwu i należy je rozebrać. Później wycofali się z tego kuriozalnego pomysłu, ale zamek w dalszym ciągu niszczeje.
Zamek Książ - przez cały rok trwały prace remontowe na terenie kompleksu zamkowego.
Legnica - stopniowo remontowany jest miejscowy zamek.
Nysa - trwają przepychanki na linii konserwator zabytków, Urząd Miasta, a właściciel i dzierżawca. Szumne plany zagospodarowania dworu biskupiego zweryfikowało życie. Zabytek w dalszym ciągu niszczeje.
Piotrowice Świdnickie - przeprowadzono prace remontowe na terenie dworu.
Wilków Wielki - renesansowy dwór został wystawiony na sprzedaż.
Jaszkowa Górna - dwór został wystawiony na sprzedaż
Aż tyle i tylko tyle. To te najbardziej spektakularne osiągnięcia i porażki. Na tle innych lat, 2011 nie był ani gorszy, ani lepszy. Może wrażenie robiły zmiany własnościowe, pojawiły się szumne zapowiedzi spektakularnych inwestycji. Miało być pięknie, ale zostało w zasadzie po staremu. W kilku miejscach pojawiły się uzasadnione nadzieje na lepsze jutro, w kilku innych udało się przeprowadzić kosztowne i efektowne renowacje ale trzeba pamiętać, że te kilkanaście obiektów to zaledwie kropla wśród kilkuset innych, które zazwyczaj niszczeją lub są kompletnymi ruinami. Być może 2012 przyniesie lepsze wiadomości.
