Kłopotliwy zabytek
Totenburg w Wałbrzychu formalnie zabytkiem nie jest, ale nie ma wątpliwości że jest to budowla wyjątkowa. Powstała w latach 1936-1938 według projektu Roberta Tischlera, wybudowana przez tych samych murarzy i artystów, którzy stworzyli mauzoleum - rotundę na Górze Świętej Anny. Budynek na rzucie prostokąta przypomina swoją architekturą rzymski obóz warowny. Na dziedzińcu otoczonym krużgankami stała bogato dekorowana kolumna z płonącym zniczem, przed fasadą plac defiladowy. Wymowa jasna - czczenie poległych bohaterów udekorowane nazistowską symboliką i rytuałem. Dzisiaj jest to spuścizna kłopotliwa i niechciana. Niszczejące mauzoleum wisi nad Wałbrzychem i brak pomysłu co z nim zrobić.
Gdy spojrzymy na ten obiekt bez emocji, zapomnimy o ideologii, kłopotliwej historii to widzimy intrygującą budowlę o doskonałych proporcjach i wysmakowanym detalu. Nawiązującą do antycznych rzymskich wzorców, ale jednocześnie nowoczesną w wyrazie, stanowiącą nie tylko ciekawostkę historyczną, ale i architektoniczną. Nawet położenie na zboczu wzniesienia, górującego nad miastem ma w sobie coś magicznego. Gdyby nie te hitlerowskie duchy krążące nad ruiną...
Jest to chyba jedyne w Polsce mauzoleum z tego niechlubnego okresu, które cudem ocalało do naszych czasów. Nie istnieje już wspomniana wyżej rotunda na Górze św. Anny - w jej miejscu po II wojnie światowej powstał doskonały monument Xawerego Dunikowskiego ku czci Powstańców Śląskich. Tuż obok przetrwał jednak wspaniały amfiteatr wraz z bramami. Nie ma już Tannenberg Denkmal w Olsztynku, gdzie spoczywały szczątki Hindenburgów. Rozmach i ogrom tej budowli szokuje do dzisiaj. Po wzorowanym na zamkach krzyżowców pomniku nie został nawet ślad, a jedyną pamiątką jest figura lwa na olsztyneckim rynku. Celowo niszczone i wysadzane w powietrze inne pamiątki po III Rzeszy nie miały żadnych szans na uratowanie i nietrudno to zrozumieć. Nikt nie zastanawiał się nad ich architekturą i wartością artystyczną w obliczu tragedii II wojny światowej. Musiały zniknąć na zawsze.
Totenburg w Wałbrzychu przetrwał w tajemniczy sposób do dzisiaj, kiedy możemy sobie pozwolić na spojrzenie z odpowiedniego dystansu i ocalić go dla przyszłych pokoleń. Na pamiątkę i ku przestrodze. Jako przykład doskonałej architektury i świadka historii. A może trzeba zapomnieć ? Zostawić tak jak jest ? Może wyburzyć ? Może Wy macie pomysł na wałbrzyski Totenburg ?
zdjęcia Hannibal Smok
Gdy spojrzymy na ten obiekt bez emocji, zapomnimy o ideologii, kłopotliwej historii to widzimy intrygującą budowlę o doskonałych proporcjach i wysmakowanym detalu. Nawiązującą do antycznych rzymskich wzorców, ale jednocześnie nowoczesną w wyrazie, stanowiącą nie tylko ciekawostkę historyczną, ale i architektoniczną. Nawet położenie na zboczu wzniesienia, górującego nad miastem ma w sobie coś magicznego. Gdyby nie te hitlerowskie duchy krążące nad ruiną...
Jest to chyba jedyne w Polsce mauzoleum z tego niechlubnego okresu, które cudem ocalało do naszych czasów. Nie istnieje już wspomniana wyżej rotunda na Górze św. Anny - w jej miejscu po II wojnie światowej powstał doskonały monument Xawerego Dunikowskiego ku czci Powstańców Śląskich. Tuż obok przetrwał jednak wspaniały amfiteatr wraz z bramami. Nie ma już Tannenberg Denkmal w Olsztynku, gdzie spoczywały szczątki Hindenburgów. Rozmach i ogrom tej budowli szokuje do dzisiaj. Po wzorowanym na zamkach krzyżowców pomniku nie został nawet ślad, a jedyną pamiątką jest figura lwa na olsztyneckim rynku. Celowo niszczone i wysadzane w powietrze inne pamiątki po III Rzeszy nie miały żadnych szans na uratowanie i nietrudno to zrozumieć. Nikt nie zastanawiał się nad ich architekturą i wartością artystyczną w obliczu tragedii II wojny światowej. Musiały zniknąć na zawsze.
Totenburg w Wałbrzychu przetrwał w tajemniczy sposób do dzisiaj, kiedy możemy sobie pozwolić na spojrzenie z odpowiedniego dystansu i ocalić go dla przyszłych pokoleń. Na pamiątkę i ku przestrodze. Jako przykład doskonałej architektury i świadka historii. A może trzeba zapomnieć ? Zostawić tak jak jest ? Może wyburzyć ? Może Wy macie pomysł na wałbrzyski Totenburg ?
zdjęcia Hannibal Smok
