Chorzów - miasto kontrastów
Czy w Chorzowie są jakieś zabytki ? Co takiego jest w tymmieście ciekawego, że warto je odwiedzić ? Odpowiedź zazwyczaj jest jedna -okropne miasto z rozwalającymi się zakładami przemysłowymi i brudnymikamienicami. Wystarczy przejechać autemprzez centrum żeby zobaczyć niezbyt przyjemne widoki. Chorzów jest miastem obardzo intensywnej zabudowie, wśród której zieją pustki po wyburzonychbudynkach. Oprócz zwartej zabudowy i ciągów ulicznych straszą blokowiskawciśnięte między kamienice bez poszanowania żadnych reguł. Nad rynkiemwybudowano estakadę po której nad naszymi głowami pędzą tysiące samochodów.Widok tego monstrum może szokować. Podobnie jak wszelakie instalacjeindustrialne będące w pełnej symbiozie z domami mieszkalnymi. Wizja odstraszająca, ale jak się przyjrzećbliżej niezwykła, egzotyczna i pełna uroku.
Zacznijmy od rynku, o którym była mowa powyżej. Dzisiaj jestto martwy plac i zniszczona przestrzeń miejska, ale zza estakady widać duży ielegancki ratusz miejski. Współczesny wystrój architektoniczny został nadany w1928 roku i jest dość ciekawym przykładem modernizmu dwudziestoleciamiędzywojennego. Niedaleko budowla równie imponująca, ale stylistycznie odratusza daleka - poczta główna wybudowana 1891 roku i przebudowywana w 1911 roku.Może zachwycić dobrymi proporcjami, doskonałym detalem i reprezentacyjnąarchitekturą. Tu także zaczyna się główna ulica miasta - ulica Wolności, będącadzisiaj ruchliwym deptakiem. Po obu jej stronach piętrzą się kamienice z XIXwieku i początku XX wieku. Królujeeklektyzm, secesja, ale wśród nich znalazło się miejsce także dla modernizmu.Nad ulicą góruje ogromny wieżowiec będący świadkiem prosperity miasta w latachtrzydziestych XX wieku. Wybudowany w1937 roku mieścił luksusowe apartamenty do których można się było dostaćprzeszkloną windą. Dzisiaj jest nieco zaniedbanym ale niezwykle ciekawym zabytkiemmodernizmu okresu międzywojennego. Nie tylko ulica Wolności jest ciekawa wChorzowie, bo wystarczy skręcić w jedną z bocznych ulic żeby w dalszym ciągupodziwiać zwartą i reprezentacyjną zabudowę robotniczego miasta.
Osobnym tematem są chorzowskie świątynie. Powstały główniepod koniec XIX wieku w stylu neogotyckim i neoromoańskim. Każda z nich stanowi ciekawy przykładarchitektury tego okresu, wzbudza podziw rozmach oraz wysmakowany detal. Są one także dość jednolite architektonicznie.W okresie międzywojennym wybudowano kolejne 4 kościoły w stylu modernistycznym.Najciekawszy z nich - kościół parafialny pw. św. Antoniego stanowi doskonałepołączenie tego stylu z nawiązaniami do gotyku. We wcześniejszych realizacjachwidać silne wpływy architektury niemieckiej.
Kilkaset metrów od rynku straszą ruiny dawnej KrólewskiejHuty - zakładu przy którym powstało miasto. Takich miejsc jest więcej, bo industrialna spuścizna Chorzowa w latach90-tych XX wieku legła w gruzach i ten proces degradacji właściwie trwa dodzisiaj. Kopalnie, huty, mniejszezakłady do niedawna istniały w symbiozie z robotniczymi osiedlami. Bezmyślniezniszczone dominują jednak do dzisiaj w krajobrazie. W jednym miejscuprzerażają, w innym są niezwykle malownicze. Niestety, nie są one największąatrakcją miasta, chociaż wydaje się to tutaj naturalne. Dla turystów udostępnionajest dawna kopalnia węgla kamiennego "Polska" z zachowaną wieżąwyciągową szybu "Prezydent" i kilkoma budynkami w których mieści sięrestauracja. Obiekt dostał certyfikat iznajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego jako jedyny w Chorzowie.Mimo niezaprzeczalnej wartości historycznej i konstrukcyjnej wieży ciężko subiektywniezrozumieć ten wybór. Można ją sobiepooglądać i obejść dookoła, posiedzieć w restauracji i to tyle... PrzemysłowyChorzów z pewnością powinien oferować więcej dla miłośników industrialnychklimatów.
Miasto jest ciekawe także dla miłośników fortyfikacji. Najego terenie znajduje się szereg schronów bojowych wchodzących w skład Obszaru Warownego "Śląsk" - liniibudowanej na granicy z niemiecką częścią Śląska w okresie przedwojennym. Mimoogromnego wysiłku i nakładów nigdy nie została wykorzystana w walce. Być możedzięki temu do dzisiaj zachowały się niemal wszystkie jej budowle. Najciekawszaz nich - schron dowodzenia całym obszarem warownym jest unikatem w skali kraju.Obecnie nie jest udostępniony do zwiedzania, ale w ostatnim czasie odnowionojego ściany i uporządkowano otoczenie. Zwiedzać za to można wyremontowany, będący pod opieką stowarzyszenia "Pro Fortalicjum", schronbojowy przy ulicy Katowickiej. Dostępne, ale zaniedbane i opuszczone sąpozostałe elementy fortyfikacji.
Ze schronu dowodzenia ukrytego wśród parkowej zieleni naGórze już blisko do największej atrakcji miasta - Wojewódzkiego Parku Kultury iWypoczynku. To największy taki kompleks w kraju i jeden z największych wEuropie. Nie jest wpisany do rejestru zabytków, ale niewątpliwie być powinienze względu na unikalną formę, funkcję, układurbanistyczny, ze względów historycznych oraz z powodu nagromadzenia budowlizabytkowych, także tych nowszych - cennych ze względów architektonicznych. Powstałw latach 50-tych XX wieku w miejscu nieużytków, a jego budowę zainicjowałówczesny wojewoda śląski, generał Jerzy Ziętek. Dzisiaj jest on patronemswojego dzieła. Na terenie parkuznajduje się min. Stadion Śląski, Śląskie Wesołe Miasteczko, ogród zoologiczny,kompleks basenów, liczne obiektysportowe, planetarium, pawilony wystawowe, kolej naziemna i linowa (obecniezlikwidowana) oraz Górnośląski Park Etnograficzny. Na jego terenie szeregcennych budowli drewnianych przewiezionych w to miejsce z terenu całegoŚląska. Nie są one jedynymi zabytkami naterenie parku. Osobliwą pamiątką jest brama ZOO wraz z ogrodzeniem, przeniesionatutaj z dawnego pałacu w Świerklańcu. Cały kompleks ozdabiają fontanny i rzeźbyz epoki wkomponowane w zaprojektowany z rozmachem układ urbanistyczny. Toniezwykłe założenie jest ważną częścią powojennej historii Śląska, która tętniżyciem, licznie odwiedzana przez mieszkańców regionu i turystów z całego kraju.
Jak widać powyżej Chorzów jest miastem kontrastów. Odciężkich, industrialnych klimatów, poprzez zabytki pokazujące okres jegoprosperity, fortyfikacje świadczące o skomplikowanej historii miasta po jeden zcudów Polski w którym panuje klimat żywcem wyjęty z modnych kurortów. Niewiele jest miast w Polsce oferujących tyleróżnorodnych atrakcji turystycznych i taki przekrój budowli zabytkowych, ajednak Chorzów wciąż jest niedoceniany.
