Najcenniejsze zagrożone - subiektywna lista
Wśród ginących pałaców i dworów na Dolnym Śląsku znajdują się prawdziwe perełki architektoniczne, które mimo postępującej degradacji powinny być ratowane - ocalone dla kolejnych pokoleń bez względu na koszt takiej operacji. Stawką nie są przecież tylko mury, ale spuścizna kulturalna regionu, która jest w opłakanym stanie. Czym byłyby północno-wschodnie regiony kraju bez ceglanych zamków krzyżackich ? Jak wyglądałoby Podhale gdyby zburzono wszystkie stare góralskie chałupy ? Czy po likwidacji wszelkich materialnych śladów po przemysłowej spuściźnie Górny Śląsk różniłby się czymkolwiek od innych regionów w kraju ? Dlaczego w takim razie niszczone są dolnośląskie zabytki, które mają ogromne znaczenie dla tożsamości tej ziemi ?
Zaszkodziła im "zła" historia, nadmiar takich budynków w okolicy, utrata dotychczasowych właścicieli oraz brak zainteresowania i emocjonalnej więzi ze strony urzędów i lokalnych społeczności. Wydaje się, że dla wielu już nie ma żadnego ratunku, ale to nie jest prawda. Jeżeli istnieje chociaż jedna ściana zawsze warto tą ścianę po prostu podeprzeć aby się nie wywróciła. Zniszczone mury należy zabezpieczyć i wzmocnić, do czego nie są wymagane żadne ogromne fundusze, a jedynie odrobina dobrej woli. Detale kamieniarskie przewieźć do lapidariów gdzie bezpiecznie by przetrwały w razie ewentualnej odbudowy takiego pałacu. Tak niewiele, a tak wiele...
Dzisiaj nie znajdujemy dla większości z nich sensownego przeznaczenia, ale czy w 2050 roku nie okaże się że na takie obiekty jest zapotrzebowanie ? Tego nie wiemy. Musimy zachować te mury żeby nie zostawić przyszłym pokoleniom spalonej ziemi.
"Wszystkiego uratować się nie da" - ten slogan brzmi na każdym kroku i sprowadza na ziemię. Przyjmując, że dużą część stanowią eklektyczne, mało znaczące obiekty XIX-wieczne to dlaczego nie ratuje się tych najcenniejszych ? Poniżej subiektywna lista najpiękniejszych i najbardziej wartościowych, pod różnymi względami, rezydencji Dolnego Śląska które są obecnie w ruinie lub zdewastowane czekają na wyrok:
- Bagieniec - zamek z XVI-XIX wieku
- Biała - zamek z XVI-XIX wieku
- Biestrzykowice - barokowy dwór z XVIII wieku
- Borzygniew - renesansowy dwór z XVII wieku
- Bożków - pałac z XIX wieku
- Brody - barokowy pałac z XVII wieku
- Brzezinka - barokowy pałac z XVIII wieku
- Chobienia - zamek z XVI-XVIII wieku
- Chocianowiec - renesansowy dwór z XVII wieku
- Chocianów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Chotków - barokowy pałac z XVIII wieku
- Chrzelice - zamek z XIII-XVIII wieku
- Ciepłowody - zamek z XIV wieku
- Czernina Górna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Daszów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Dziesław - barokowy pałac z XVIII wieku
- Dziewin - renesansowy dwór z XVI wieku
- Giebułtów - barokowy pałac z XVII wieku
- Glinica - barokowy pałac z XVIII wieku
- Głogówek - zamek z XIII-XIX wieku
- Gorzanów - renesansowy pałac z XVI wieku
- Gościszów - renesansowy zamek z XIV-XVIII wieku
- Goszcz - barokowy pałac z XVIII wieku
- Grodziec - barokowy pałac z XVIII wieku
- Jakubów - pałac z XIX wieku
- Jędrzychów - zbór ewangelicki w miejscu zamku z XIV wieku
- Jędrzychowice - renesansowy dwór z XVI wieku
- Kamieniec Ząbkowicki - neogotycki pałac z XIX/XX wieku
- Kamienna Góra - zamek z XVI-XIX wieku
- Kamionna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Kluczowa - pałac z XIX wieku
- Kopice - pałac z XIX wieku
- Kostrzyna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Kraszowice - renesansowy dwór z XVI wieku
- Krzydłowice - barokowy pałac z XVIII wieku
- Lipa - zamek z XIV wieku
- Lubiatów - renesansowy dwór z XVII wieku
- Lubiechowa - renesansowy dwór z XVI wieku
- Luboradz - barokowy pałac z XVIII wieku
- Łażany - pałac z XVIII wieku
- Łąka Prudnicka - zamek z XV-XIX wieku
- Maciejowiec - renesansowy dwór z XVII wieku i pałac z XIX wieku
- Mańczyce - pałac z XIX wieku
- Miechowice Oławskie - renesansowy dwór z XVI wieku
- Międzylesie - zamek z XVI-XVIII wieku
- Moja Wola - pałąc z XIX wieku
- Mokrzeszów - pałac/szpital z XIX wieku
- Mrowiny - pałac z XIX wieku
- Mściwojów - renesansowy dwór przebudowany na pałac z XVIII wieku
- Niemodlin - zamek z XIV-XVIII wieku
- Niemojów - renesansowy dwór sołtysi z XVI wieku
- Nieszkowice - dwór z XV-XIX wieku
- Niwnice - renesansowy dwór z XVI wieku
- Osiek Grodkowski - pałac z XIX wieku
- Ołdrzychowice Kłodzkie - pałac z XIX wieku
- Owiesno - zamek z XIV-XIX wieku
- Panków - zamek z XIV-XIX wieku
- Parchów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Pielaszkowice - zamek z XVI-XIX wieku
- Piotrkowice - barokowy pałac z XVII wieku
- Piotrowice Świdnickie - dwór z XVI -XVIII wieku
- Piotrówek - pałac z XIX wieku
- Pisarzowice - pałac z XVII wieku
- Piszkowice - barokowy pałac z XVIII wieku
- Pobiedna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Podgórki - barokowy pałac z XVIII wieku
- Prochowice - zamek z XV wieku
- Prusy - renesansowy pałac z XVII wieku
- Przydroże Małe - pałac z XVIII wieku
- Radzików - renesansowy dwór z XVI wieku
- Ratno Dolne - zamek z XIV-XIX wieku
- Roztoka - pałac z XVII wieku
- Rząsiny - pałac z XVI-XIX wieku
- Rząśnik - barokowy pałac z XVIII wieku
- Ścinawka Dolna - renesansowy dwór z XVI wieku
- Ścinawka Średnia - renesansowy dwór z XVI wieku
- Ścinawka Górna - dwór z XVI-XVIII wieku
- Sichów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Siecieborzyce - barokowy pałac z XVIII wieku
- Siedlce - barokowy pałac z XVIII wieku
- Siedlimowice - pałac z XIX wieku
- Siedlisko - zamek z XVI-XIX wieku
- Sieniawka - dwór z XVII wieku
- Siestrzechowice - pałac z XVI-XIX wieku
- Skała - pałac z XIX wieku
- Słupice - dwór z XVI wieku
- Sokołowsko - sanatorium "Grunwald" z XIX wieku
- Stara Kraśnica - zamek z XVIII-XIX wieku
- Stolec - pałac z XIX wieku
- Stoszów - renesansowy dwór z XVI wieku
- Trzebieszowice - renesansowy dwór z XIV-XVI wieku
- Uraz - zamek z XIII-XIX wieku
- Warta Bolesławiecka - renesansowy dwór z XVI wieku
- Wierzbna - zespół pałacowo-klasztorny z XVIII wieku
- Wilkanów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Winnica - grangia cysterska z XVIII wieku
- Wiry - renesansowy dwór z XVI wieku
- Wiśniowa - pałac z XIX wieku
- Witostowice - zamek z XVI-XVIII wieku
- Wojanów-Bobrów - pałac z XIX wieku
- Zaborów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Żarska wieś - pałac z XVIII/XIX wieku
- Żary - zespół pałacowo-zamkowy z XIII-XVIII wieku
- Zastruże - barokowy pałac z XVIII wieku
- Żeleźnik - barokowy pałac z XVIII wieku
Po selekcji zostało około 100 zamków, pałaców, dworów na terenie 3 województw - to pokazuje bogactwo tej ziemi, ale też ogrom zaniedbań i zniszczeń. Bez względu na wszystko trzeba spróbować uratować chociaż te wybrane. Inaczej Dolny Śląsk zamieni się w czarną dziurę bez tożsamości i bez wyrazu.
Zaszkodziła im "zła" historia, nadmiar takich budynków w okolicy, utrata dotychczasowych właścicieli oraz brak zainteresowania i emocjonalnej więzi ze strony urzędów i lokalnych społeczności. Wydaje się, że dla wielu już nie ma żadnego ratunku, ale to nie jest prawda. Jeżeli istnieje chociaż jedna ściana zawsze warto tą ścianę po prostu podeprzeć aby się nie wywróciła. Zniszczone mury należy zabezpieczyć i wzmocnić, do czego nie są wymagane żadne ogromne fundusze, a jedynie odrobina dobrej woli. Detale kamieniarskie przewieźć do lapidariów gdzie bezpiecznie by przetrwały w razie ewentualnej odbudowy takiego pałacu. Tak niewiele, a tak wiele...
Dzisiaj nie znajdujemy dla większości z nich sensownego przeznaczenia, ale czy w 2050 roku nie okaże się że na takie obiekty jest zapotrzebowanie ? Tego nie wiemy. Musimy zachować te mury żeby nie zostawić przyszłym pokoleniom spalonej ziemi.
"Wszystkiego uratować się nie da" - ten slogan brzmi na każdym kroku i sprowadza na ziemię. Przyjmując, że dużą część stanowią eklektyczne, mało znaczące obiekty XIX-wieczne to dlaczego nie ratuje się tych najcenniejszych ? Poniżej subiektywna lista najpiękniejszych i najbardziej wartościowych, pod różnymi względami, rezydencji Dolnego Śląska które są obecnie w ruinie lub zdewastowane czekają na wyrok:
- Bagieniec - zamek z XVI-XIX wieku
- Biała - zamek z XVI-XIX wieku
- Biestrzykowice - barokowy dwór z XVIII wieku
- Borzygniew - renesansowy dwór z XVII wieku
- Bożków - pałac z XIX wieku
- Brody - barokowy pałac z XVII wieku
- Brzezinka - barokowy pałac z XVIII wieku
- Chobienia - zamek z XVI-XVIII wieku
- Chocianowiec - renesansowy dwór z XVII wieku
- Chocianów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Chotków - barokowy pałac z XVIII wieku
- Chrzelice - zamek z XIII-XVIII wieku
- Ciepłowody - zamek z XIV wieku
- Czernina Górna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Daszów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Dziesław - barokowy pałac z XVIII wieku
- Dziewin - renesansowy dwór z XVI wieku
- Giebułtów - barokowy pałac z XVII wieku
- Glinica - barokowy pałac z XVIII wieku
- Głogówek - zamek z XIII-XIX wieku
- Gorzanów - renesansowy pałac z XVI wieku
- Gościszów - renesansowy zamek z XIV-XVIII wieku
- Goszcz - barokowy pałac z XVIII wieku
- Grodziec - barokowy pałac z XVIII wieku
- Jakubów - pałac z XIX wieku
- Jędrzychów - zbór ewangelicki w miejscu zamku z XIV wieku
- Jędrzychowice - renesansowy dwór z XVI wieku
- Kamieniec Ząbkowicki - neogotycki pałac z XIX/XX wieku
- Kamienna Góra - zamek z XVI-XIX wieku
- Kamionna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Kluczowa - pałac z XIX wieku
- Kopice - pałac z XIX wieku
- Kostrzyna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Kraszowice - renesansowy dwór z XVI wieku
- Krzydłowice - barokowy pałac z XVIII wieku
- Lipa - zamek z XIV wieku
- Lubiatów - renesansowy dwór z XVII wieku
- Lubiechowa - renesansowy dwór z XVI wieku
- Luboradz - barokowy pałac z XVIII wieku
- Łażany - pałac z XVIII wieku
- Łąka Prudnicka - zamek z XV-XIX wieku
- Maciejowiec - renesansowy dwór z XVII wieku i pałac z XIX wieku
- Mańczyce - pałac z XIX wieku
- Miechowice Oławskie - renesansowy dwór z XVI wieku
- Międzylesie - zamek z XVI-XVIII wieku
- Moja Wola - pałąc z XIX wieku
- Mokrzeszów - pałac/szpital z XIX wieku
- Mrowiny - pałac z XIX wieku
- Mściwojów - renesansowy dwór przebudowany na pałac z XVIII wieku
- Niemodlin - zamek z XIV-XVIII wieku
- Niemojów - renesansowy dwór sołtysi z XVI wieku
- Nieszkowice - dwór z XV-XIX wieku
- Niwnice - renesansowy dwór z XVI wieku
- Osiek Grodkowski - pałac z XIX wieku
- Ołdrzychowice Kłodzkie - pałac z XIX wieku
- Owiesno - zamek z XIV-XIX wieku
- Panków - zamek z XIV-XIX wieku
- Parchów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Pielaszkowice - zamek z XVI-XIX wieku
- Piotrkowice - barokowy pałac z XVII wieku
- Piotrowice Świdnickie - dwór z XVI -XVIII wieku
- Piotrówek - pałac z XIX wieku
- Pisarzowice - pałac z XVII wieku
- Piszkowice - barokowy pałac z XVIII wieku
- Pobiedna - barokowy pałac z XVIII wieku
- Podgórki - barokowy pałac z XVIII wieku
- Prochowice - zamek z XV wieku
- Prusy - renesansowy pałac z XVII wieku
- Przydroże Małe - pałac z XVIII wieku
- Radzików - renesansowy dwór z XVI wieku
- Ratno Dolne - zamek z XIV-XIX wieku
- Roztoka - pałac z XVII wieku
- Rząsiny - pałac z XVI-XIX wieku
- Rząśnik - barokowy pałac z XVIII wieku
- Ścinawka Dolna - renesansowy dwór z XVI wieku
- Ścinawka Średnia - renesansowy dwór z XVI wieku
- Ścinawka Górna - dwór z XVI-XVIII wieku
- Sichów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Siecieborzyce - barokowy pałac z XVIII wieku
- Siedlce - barokowy pałac z XVIII wieku
- Siedlimowice - pałac z XIX wieku
- Siedlisko - zamek z XVI-XIX wieku
- Sieniawka - dwór z XVII wieku
- Siestrzechowice - pałac z XVI-XIX wieku
- Skała - pałac z XIX wieku
- Słupice - dwór z XVI wieku
- Sokołowsko - sanatorium "Grunwald" z XIX wieku
- Stara Kraśnica - zamek z XVIII-XIX wieku
- Stolec - pałac z XIX wieku
- Stoszów - renesansowy dwór z XVI wieku
- Trzebieszowice - renesansowy dwór z XIV-XVI wieku
- Uraz - zamek z XIII-XIX wieku
- Warta Bolesławiecka - renesansowy dwór z XVI wieku
- Wierzbna - zespół pałacowo-klasztorny z XVIII wieku
- Wilkanów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Winnica - grangia cysterska z XVIII wieku
- Wiry - renesansowy dwór z XVI wieku
- Wiśniowa - pałac z XIX wieku
- Witostowice - zamek z XVI-XVIII wieku
- Wojanów-Bobrów - pałac z XIX wieku
- Zaborów - barokowy pałac z XVIII wieku
- Żarska wieś - pałac z XVIII/XIX wieku
- Żary - zespół pałacowo-zamkowy z XIII-XVIII wieku
- Zastruże - barokowy pałac z XVIII wieku
- Żeleźnik - barokowy pałac z XVIII wieku
Po selekcji zostało około 100 zamków, pałaców, dworów na terenie 3 województw - to pokazuje bogactwo tej ziemi, ale też ogrom zaniedbań i zniszczeń. Bez względu na wszystko trzeba spróbować uratować chociaż te wybrane. Inaczej Dolny Śląsk zamieni się w czarną dziurę bez tożsamości i bez wyrazu.
