Najpiękniejsze pałace i dwory - Wojanów
Pałac w Wojanowie w ostatnim czasie stał się też jedną z największych wizytówek Dolnego Śląska. Wizerunek tego zabytku jest powielany na każdym kroku jako przykład udanej renowacji, sukcesu właścicieli, symbol Doliny Pałaców i Ogrodów oraz Kotliny Jeleniogórskiej. Jest jednym z najpiękniejszych nie tylko z powodu zadbanych murów i otoczenia ale przede wszystkim ze względu na swoją bryłę, detal, wartość historyczną. Jego białe ściany i wieże wyglądają szczególnie imponująco z pewnego oddalenia, gdy na pierwszym planie zielenią się pola, a tłem są zaśnieżone szczyty Karkonoszy. Z bliska także jest doskonale i elegancko. To jeden z najlepszych przykładów zagospodarowania tego typu obiektu w kraju wraz z zabudowaniami gospodarczymi i parkiem. A przecież jeszcze kilkanaście lat temu było w Wojanowie źle jak wszędzie...
Dobra w Wojanowie w źródłach pisanych po raz pierwszy pojawiają się XIII w. Miejscowość jako lenno rycerskie w 1281 należało Eberharda von Schildau. Około połowy XIV w. jako właściciela dóbr dokumenty wymieniają Hansa von Zedlitza. W XVI w. część majątku przeszła pod władanie Schaffgotschów, a następnie von Zedlitz. Nickel von Zedlitz und Nimmersath buduje nowy renesansowy dwór. W trakcie wojny trzydziestoletniej dwór spalili Szwedzi. Odbudowa rozpoczęła się w 1667 r. kiedy właścicielem był Christoph von Zedlitz, w kolejnych latach obiekt zmieniał często właścicieli. W 1754 r.Wojanów nabył kupiec Daniel von Buchs, zlecił barokową przebudowę pałacu. Dobra wojanowskie w 1817 r. Karl Sigismund von Rothkirch, a po nim Karl Albrecht Ike, który w latach 1832-1833 zmodernizował pałac i założył park krajobrazowy. Obiekt przebudowano w duchu klasycystycznej odmianie neogotyku, autorem projektu był architekt z kręgu Karla Friedricha Schinkla. W roku 1839 r. księżna Luiza Niderlandzka, otrzymała od swojego ojca króla Prus Fryderyka Wilhelma III majątek w Wojanowie. Zadecydowano ówcześnie o przebudowie, która musiała rezydencje przystosować do nowej funkcji. Istnieją dwie koncepcje autorstwa przebudowy w latach 1839–1840. Mógł być nim Friedrich August Stüler lub Herman Wenzel. W latach 30. i 40. XIX w. przekształcono park wg planów Petera Josepha Lenne. Włości do rodziny królewskiej należały do 1908 r., kiedy został sprzedany przez ostatnią spadkobierczynię Marię zu Wied. Do 1945 r. pałac należał kolejno do: Carla Kriegowa, konsula Effenberga oraz wydawcy gazet Kammera. W trakcie trwania II wojny światowej w pałacu urządzono obóz pracy dla robotników przymusowych. Po 1945 r. w pałacu i folwarku znajdował się PGR. Obecnie pałac jest własnością prywatną, mieści się w nim kompleks hotelowo-konferencyjny.
Pałac posadowiony na wysokim cokole, przechodzącym w taras po stronie południowej. 3-kondygnacyjny z mezzaninem na planie zbliżonym do kwadratu z okrągłymi alkierzowymi wieżami, nakryty stromym dachem namiotowym.W elewacji ogrodowej rozległy taras z bocznymi schodami, skrajne naroża flankowane przez oranżerie. W elewacji frontowej zachował się dwudzielny portal zwieńczonyfryzem, na którym umieszczono tarcze herbowe, obramienia okien w dolnej kondygnacji oraz wewnętrzny portal prowadzący do piwnicy. Korpus boniowany zwieńczony krenelażem.Wnętrze 2-traktowe i 3-dzielne. Znaczna część wyposażenia XIX w. pałacu uległa zniszczeniu w przeciągu lat powojennych i pożaru w 2002 r. Szczęśliwie zachowała się sala balowa z polichromią oraz ornamentalne malowidła sklepień z jednej z górnych kondygnacji wież.
Gdyby odrestaurowano w ten sposób kilkanaście innych rezydencji mogło by się okazać, że "dolin pałaców" jest na Dolnym Śląsku dużo więcej. Na razie Wojanów jest nieformalnym centrum tej jedynej...